Niet iedereen in België is welkom in een reëel of online casino, speelautomatenhal of wedkantoor. Zo blijft de deur dicht voor minderjarigen, maar ook probleemspelers. Deze laatste groep ‘onbevoegden’ is sinds 2004 opgenomen op een zwarte lijst voor gokkers: het Excluded Persons Information System (EPIS). Alle speellocaties en goksites zijn voor binnenkomst en aanmelding verplicht om, via identificatie, te checken of een speler op de EPIS-lijst staat.
Wat is de EPIS-lijst?
Het Excluded Persons Information System (EPIS) is een elektronische databank bij de Federale Overheidsdienst Justitie die alle uitgesloten spelers bundelt. Een zwarte lijst voor gokkers dus. Het geeft exploitanten, sinds 2004, de kans om probleemspelers buiten de (virtuele) deur te houden. Alle legale aanbieders op de witte lijst van de Kansspelcommissie (KSC) zijn verplicht gebruik te maken van deze EPIS-lijst, om zo het spelverbod van ‘onbevoegden’ te garanderen.
De Belgische aanbieders van (online) kansspelen doen er ook goed aan om deze zwarte lijst voor gokkers te respecteren, want anders grijpt de toezichthouder hard in. Als er namelijk toch ‘onbevoegden’ in het (virtuele) gokpaleis te vinden zijn, zal de KSC een boete opleggen. Blijkt het echter een hardleers gevalletje, dan kan de Belgische kansspelwaakhond ervoor kiezen om zelfs de gokvergunning in te trekken.
Hoe werkt EPIS?
De toepassing van EPIS vindt in de praktijk direct bij binnenkomst van het (digitale) gokpaleis plaats:
- Fysieke casino’s en speelhallen: elke speler moet zich inschrijven voordat deze kan doorlopen naar de kansspelen. De inschrijving wordt aan het onthaal goedgekeurd op basis van identiteitskaart of paspoort.
- Goksites (online casino, speelautomatenhal, wedkantoor): elke speler dient zich in het online casino België te registreren met de juiste persoonlijke gegevens. Aan de hand daarvan wordt gekeken of de aspirant-speler al dan niet op de zwarte lijst voor gokkers staat.
Deze EPIS-controle vindt overigens niet enkel plaats bij inschrijving, maar bij ieder bezoek (of login).
EPIS-check op café
Omdat er ook in het café diverse kansspelen te vinden zijn, wordt de EPIS-controle ook daar gehanteerd. Niet aan de deur, maar op de speelautomaten zelf. Deze zijn – sinds de wijzigingen in het Belgische kansspelbeleid – allemaal uitgerust met een elektronische identiteitskaartlezer die niet alleen de leeftijd van de speler controleert, maar tegelijkertijd ook checkt of de gokker niet op de zwarte lijst van de KSC staat. Is alles ok, dan kan er naar hartenlust worden gespeeld. Zo niet, dan blijft dit kansspel op slot.
Wie staan er op de EPIS-lijst?
- Spelers die zich vrijwillig opgeven: er zijn heel wat probleemgokkers die, om zich tegen zichzelf te beschermen, een toegangs- en speelverbod aanvragen.
- Spelers die op vraag van derden zijn uitgesloten: probleemgokkers kunnen in België ook door een ‘belanghebbende’, bijvoorbeeld ouder/partner/kind, uitgesloten worden door de Kansspelcommissie.
- Gokkers die op basis van een gerechtelijke beslissing zijn opgenomen: de rechter kan beslissen om een probleemspeler uit te sluiten van (online) gokken en op te laten nemen in de EPIS-lijst. Denk aan geesteszieken, gehandicapten, criminelen en mensen met een collectieve schuldregeling.
- Spelers met een specifiek beroep: onder meer magistraten, deurwaarders, notarissen en politieagenten mogen geen toegang krijgen tot (online) kansspelen. De reden is dat ze met een gokschuld het risico lopen gechanteerd te worden.
Hoe plaats je jezelf op de EPIS-lijst?
In België kan iedereen zich vrijwillig, zonder verantwoording, op laten nemen in het Excluded Persons Information System. En het is ook nog eens heel simpel. Je hoeft namelijk alleen maar een speel- en toegangsverbod aan te vragen bij de Kansspelcommissie:
- Print dit uitsluitingsformulier uit;
- Vul het in met je persoonlijke gegevens;
- Onderteken het met je handtekening;
- Voeg een kopie toe van de voor- en achterkant van je identiteitskaart;
- Stuur alles in één envelop ter attentie van de Kansspelcommissie, Kantersteen 47, 1000 Brussel.
Zodra de KSC jouw verzoek heeft verwerkt, sta je op de zwarte lijst voor gokkers. Voorbeeld: je stuurt vandaag jouw aanvraag en deze wordt morgen ontvangen, dan heb je vanaf dat moment geen toegang meer tot het online casino België en alle reële goklocaties in Vlaanderen en Wallonië.
Hoe kom ik van de EPIS-lijst af?
Een zelf aangevraagd speel- en toegangsverbod ongedaan maken, werkt ongeveer hetzelfde als hierboven beschreven. Alleen stuur je nu een brief naar de waakhond van de goksector met het verzoek om jouw naam te verwijderen van de zwarte lijst met probleemgokkers. Je ondertekent de aanvraag, voegt opnieuw een kopie van je identiteitskaart toe en stuurt het geheel aangetekend naar de Kansspelcommissie.
Hoe zet je iemand anders op de EPIS-lijst?
Gokverslaving is een silent killer die het dagelijks leven van mensen geleidelijk helemaal op de kop gooit. Op allerlei vlak: zowel financieel, relationeel als sociaal. Gelukkig biedt de huidige Belgische kansspelwetgeving ruimte om in te grijpen als je partner, ouder kind, collega of vriend(in) met een gokprobleem kampt.
Voorwaarde is echter wel dat je een persoonlijk belang hebt bij dit speel- en toegangsverbod en dus een zogenoemde ‘belanghebbende derde’ bent. De procedure is dan ook een stuk complexer dan die van een vrijwillige aanvraag door de probleemgokker zelf. Dat is maar goed ook, want anders zou iedereen zomaar lukraak een dergelijk speelverbod kunnen aanvragen, bijvoorbeeld om de buurman eens goed te pesten.
Procedure
Op deze manier verzoek je de Kansspelcommissie om een probleemgokker op te laten nemen:
- Print dit uitsluitingsformulier uit (let op: deze is anders dan eerdergenoemde);
- Vul het in met je persoonlijk gegevens en onderbouw waarom je uitsluiting aanvraagt;
- Onderteken het met je handtekening;
- Voeg een kopie toe van beide zijden van je identiteitskaart;
- Stuur alles in één envelop aangetekend naar de Kansspelcommissie, Kantersteen 47, 1000 Brussel.
Overigens ziet de toezichthouder liever dat je de probleemgokker in kwestie overtuigt om zichzelf op te laten nemen in EPIS. Mocht dat echter een brug te ver zijn, dan is bovenstaande procedure nog altijd een prima alternatief.
Sta ik op de EPIS-lijst?
Er is eigenlijk maar één manier om écht te weten of je al dan niet op de zwarte lijst voor gokkers staat en dus bent uitgesloten voor deelname aan (online) kansspelen: navraag doen bij de Kansspelcommissie. Op het moment van schrijven is er namelijk nog geen applicatie of website waar men de volledige EPIS lijst kan raadplegen. Overigens kun je bij de KSC alleen informatie opvragen over jezelf, navraag doen over je buurman is dus bijvoorbeeld niet mogelijk.
Meer dan 300.000 Belgen op zwarte lijst
Mocht je overigens op de EPIS lijst staan, dan ben je niet de enige. In 2018 vonden 353.312 mensen hun naam terug in de elektronische database met geblokkeerde spelers. Daarvan waren 56.000 mensen uitgesloten vanwege de aard van hun beroep en meer dan 31.000 op vrijwillige basis. De overige uitsluitingen waren het gevolg van een collectieve schuldenregeling (112.000), een gerechtelijke uitspraak (153.000) en op vraag van derden (460). Preventiewerkers vrezen overigens dat dit slechts het topje van de ijsberg is, omdat maximaal één op de tien probleemgokkers geregistreerd staat.
Is de EPIS-lijst te omzeilen?
Uiteraard. Geen systeem is waterdicht, ook het Excluded Persons Information System niet. Zo bleek begin 2018 bijvoorbeeld: toen bekend raakte dat een minderjarige zich in een legaal online casino probleemloos wist te registreren met de naam Kermit De Kikker en vervolgens naar hartenlust kon gokken. Ok, dat was voordat de Belgische toezichthouder besloot om bij registratie ook het rijksregisternummer te koppelen aan de naam, maar soit. “Mensen moeten nu echt al frauduleuze handelingen stellen, zoals een identiteitskaart stelen”, aldus Sven Vervloet van de Kansspelcommissie in gesprek met De Tijd. “Maar fraude kan je nooit helemaal uitsluiten.”
Echt slim is het overigens niet om te frauderen. Ook niet in het online casino België. Met foutieve gegevens kom je misschien nog wel gewoon binnen, maar eventuele winsten zul je nooit kunnen laten uitbetalen. Als je namelijk prijs hebt, moet je ter verificatie nog een kopie van je identiteitskaart sturen om ook je gewonnen geld te ontvangen. Komen deze gegevens niet overeen met de data die je invulde tijdens je registratie, zal de goksite je uitbetaling blokkeren en kun je fluiten naar je centen. Bovendien is het ook juridisch strafbaar.
Geen controle bij ‘illegale aanbieders’
Doordat er op het world wide web een ware wildgroei aan goksites is, is het een utopie om te denken dat de échte probleemgokkers zich laten afschrikken door een vermelding op de zwarte lijst voor gokkers. Ze kunnen hun hart immers eenvoudig ophalen bij een van de vele illegale aanbieders op het internet, die niet over een Belgische licentie beschikken en dus niet aangesloten zijn bij EPIS. Echt slim is dit ook niet. Het leidt niet alleen tot pittige boetes en strafrechtelijke vervolging (online gokken is immers alleen bij officiële aanbieders legaal), maar ook tot voortzetting van de gokproblematiek. Slecht nieuws dus.
